Batı Orwell dünyasını yaşıyor!
Bugün dünyada meydana gelen hızlı ve farklı değişimlerle birlikte kapitalist ve demokratik ülkeler, yeni ve benzersiz zorluklarla karşılaşıyor. Bu zorluklardan dolayı kapitalist ve demokratik ülkeler, sadece ilgili ülkelerle sınırlı kalmayıp diğer ülkeleri de etkileyecek ciddi hukuki değerlendirmelere gereksinim duyuyor.
Batılı hükümetler, yüksek kazançlarından dolayı ağır vergiler ödemesini isteyerek teknoloji şirketlerini -ki bu şirketlerin hepsi de Amerikan şirketidir- sürekli takip ediyor. Bu şirketler şuan güçlü bir gerekçeye ve temel demokratik bir kurala dayalı olan “vergi yoksa temsilcilik de yoktur” ilkesiyle karşı karşıyalar. Oy kullanma hakkına sahip olmadan vergi ödeme ilkesine meydan okuyan bu şirketler, denetimler ve sınırlandırmaların olmadığı kurallar ve yasaların düzenlenmediği, geleneksel egemen mekanizmalara bağlı olmayan internet alanında faaliyet gösterdikleri için bir tür “yaptırıma” maruz kaldıklarını söylüyorlar.
Bu, yeni bir tartışma olup gelecek yargı hükümlerinin üzerine inşa edileceği hukuki bir soruna zemin hazırlayacaktır. Bunun için ilgili taraflar, bu tartışmayı yakından takip ediyor. Her şeyden önce Avrupa’da alınan karar, Amerikan şirketlerini etkileyecek. Kapitalist ülkelerde milletvekillerini ve hukukçuları zorlayan tek mesele bu değil. Aynı zamanda ortada farklı şekillerde mevcut olan tekelcilikle mücadele mekanizması bulunuyor. Kısacası bu, herhangi bir şirketin yüzde 60’tan fazla piyasa payına sahip olmasını engelliyor. Yüzde 60’lık oran, dolaylı olarak tekelcilik sayıldığından 1930’larda ABD’de demir, banka ve petrol şirketlerinin ya da daha sonra dev telekomünikasyon şirketi AT&T’nin başına geldiği gibi bu şirketler, parçalanarak cezalandırılmaları gerekiyor.
Bugün insanlar, e-ticaret şirketi Amazon’un despot ahtapotvari gelişimini takip ediyor. İnsanlar, rekabete dayalı düşük fiyatlara sahip ürünler sunduğundan dolayı Amazon’a kendilerini büyük mağazaların hegemonyasından ve hâkimiyetinden kurtaran aktif ve başarılı bir alternatif olarak bakıyor. Amazon, zamanla büyüyerek birçok ülkede şubeler açtı. Amazon; Bulldozer gibi klasik mağazaların kapatılmasına neden oldu ve perakende dünyasında büyük bir devrim meydana getirdi. Amazon’un kendisi, yarı tekelci konuma dönüştü. Fakat Amazon, yeni ve benzersiz bir hukuki pozisyonda bulunuyor. Şöyle ki Amazon, dijital ortamda yer aldığından dolayı tekelcilikle mücadele kanununu tam olarak uygulaması mümkün değildir. Şu an bu, milletvekillerini ve hukukçuları hayrete düşüren bir mesele olup son derece önemli bir sorun teşkil etmektedir.
Aynı şekilde teknolojik ihlaller, demokrasi için de bir sorun oluşturmaktadır. Bugün Batılı hükümetler, Facebook’un ihlallerinin nelere sebebiyet verdiğini hayretle izliyor. Facebook, son seçimlerde, ondan önce de ABD başkanlık seçimlerinde ve Fransa’daki son gösterilerde somut bir etki meydana getirdi. Batılı hükümetler, ifade özgürlüğünü -ki demokrasinin sütunlarından birisidir- sınırlamakla dürüst seçim sürecini muhafaza etmek ve dış güçlerin müdahalesini engellemek arasında bir şaşkınlık yaşıyor. Fakat Batılı hükümetler, bunu uygulamaları halinde özgürlükleri bastırmak ve kısıtlamakla suçlanacak. Bunu uygulamamaları halinde ise demokrasi ve seçim süreci şüpheye maruz kalacak. Bu da Batı’nın kendi siyasi ideolojisini sarsıyor.
Sonuç olarak bir de despot otorite meselesi mevcut. Bu olgu, endişe verici şekilde genişlemeye ve demokrasinin en önemli faktörlerinden birisi olan kuvvetler ayrılığı ilkesini sınırlandırmaya başladı. Medyaya ve ifade özgürlüğüne kasıtlı ve sert saldırıların etkisini azaltmamakla birlikte bunun ciddi ve tehlikeli sonuçları olmasından dolayı bu sorunların içerisinde Batı’daki düşünce kurumlarının ve karar yapım merkezlerinin kodları araştırılıyor. Dördüncü otorite olarak medyanın rolü etkili olup kendisinden devamlı şüphe edilmektedir. Bu şekilde denetleme ve vicdan kayboluyor.
Büyük İngiliz yazar George Orwell, ölümsüz 1984 adlı romanında tüm bunları tasvir etti. Batı, Orwell dünyasının kâbusunu yaşıyor gibi.
Kaynak: Hüseyin Subukşi - Şarkul Avsat
SOLİTİRAZ.COM