Prof Hasan Köni: Arakan'da ve Kuzey Kore füze denemelerinde aslında ne oluyor?
KUZEY KORE NEDEN YİNE FÜZELERLE GÜNDEME GELMEYE BAŞLADI?
Füze denemeleriyle başlayan küresel gerginlik sürecini Çin’in enerji bulma ve ABD ekonomisini etkileyen üretim kapasitesinden ayrı düşünemeyiz. Mesele, Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong’un maceraperest tavrından kaynaklanmıyor. Çin, Afrika'daki enerji transferinin sekteye uğramasından son derece rahatsız. ABD, bu ülkeyi Pasifik'teki üsleri ve Myanmar üzerinden ikinci kez sıkıştırıp, petrol ve doğalgaz akışını kesmeye çalışıyor. Kapana kısıldığını düşünen Çin yönetimi, Kuzey Kore üzerinden “Sıkıştırmaya devam edersen küresel savaş çıkartırım” mesajı veriyor.
AMERİKA NEDEN ÇİN’DEN RAHATSIZ?
Füze krizinin neden ve nasıl patlak verdiğini anlamamız için olayların başlangıç noktasına gitmemiz gerekir. Çin’in enerji yoksunluğu olsa da, Amerika’yı sarsan büyük bir üretim kapasitesi söz konusu. Çin’in, Amerika ile ticaretinde korkunç bir dış gelir fazlası var. Amerika, bu nedenle Çin’in enerji bulma çabalarının önüne geçmek, ticaretteki üstünlüğünü baltalamak istiyor.
ÇİN’İN ENERJİ POLİTİKALARI NASIL BALTALANIYOR?
Çin, yakın döneme kadar Libya ve Sudan’dan petrol taşıyordu. Bu petrol Kızıldeniz’den çıkış yaparak Hint Okyanusu’na, buradan da Malezya, Endonezya bölgesindeki adaların arasından geçen gemilerle Çin denizinden limanlara taşınıyordu. Arap baharıyla Libya darmadağın oldu. Sudan’daki animistler Hıristiyan olunca, El Beşir saldırılara başladı. İç savaş ardından, uluslararası mahkeme süreci ve referandumla ikiye ayrılan bir Sudan ortaya çıktı.
Çin, Libya’dan sonra Sudan’da da gol yiyince petrol taşıma hattında kesinti meydana geldi. Ayrıca hatırlarsanız Somali açıklarında korsan saldırılar da başlamıştı.
ÇİN’İN ABD’YE KARŞI HAMLELERİ NEDİR?
Çin yönetimi ortaya çıkan bu duruma karşı Cibuti'de bulunan ABD’ye ait Afrika Komutanlığı’na 6 kilometre mesafede kendi üs bölgesini oluşturdu. Bu sayede kendi ticari gemilerini denetim altında tutmaya başladı. Çinliler, ikinci hamleyi ise Myanmar üzerinden sahneye koydu. Libya’dan, Sudan’dan yüklediği petrol ve doğalgazın yolunu kısaltmak için Myanmar kıyısından kendi ülkelerine petrol hattı çekti. Arakan kıyılarına yakın mesafedeki iki adaya yanaşan Çin gemileri, Arakan ve Myanmar’ın kuzeyinden ülkeye enerji akışı sağlamaya başladı. 50 milyon nüfuslu Myanmar, Çin’in müttefiki konumunda. Ülkede bir milyon Müslüman, 49 milyon Budist yaşıyor. Arakan’dan başlayıp Myanmar’ın içinden kendi enerji hattını oluşturan Çin devleti, bu sayede, enerji transferinde zaman kaybını minimize etmiş oldu. Bu arada Çin artık petrolü ağırlıklı olarak Rusya, Suudi Arabistan ve İran’dan alıyor.
ARAKAN’DAKİ ÇATIŞMALAR İKİ SÜPER GÜCÜN ÇIKAR ÇATIŞMALARINDAN MI KAYNAKLANIYOR?
İşte bu noktada Amerika yeniden devreye girerek, Arakan ve çevresindeki bir milyon Müslüman’ı kışkırtmaya başladı. Amerikalılar, öteden beri bu politikayı izliyor. ABD’liler bölgede “Kurtuluş Ordusu” adıyla kurulan silahlı örgütlere el altından destek verip yeni çatışma alanları yaratmaya uğraşıyor. Myanmar ve Arakan’da başlayacak çatışmalar en çok Çin’in enerji transfer hattına darbe indireceğinden bu durum Çinliler’i çok rahatsız etti.
İki süper gücün örtülü savaşının kurbanları ise her zaman olduğu gibi mazlum ve masum halklar oluyor. Amerika, bağımsız bir Arakan devletinin kurulması için bu ülkedeki örgütlere el altından silah yardımları gönderiyor. Türkiye ise tamamen insani saiklerle dindaşlarına yardım göndermeye çalışıyor.
ABD’nin kışkırttığı Arakanlı Müslümanlar, Myanmar güçlerine saldırırken Çin yanlısı merkezi hükümet de Müslümanlar’ı ezmeye çalışıyor. Arakan’da sözde Müslümanlar’a sahip çıkan ABD, Ortadoğu'da Müslümanlar’ı birbirine kırdırıyor. Unutmayalım ki; Çin’e karşı Nepal ve Uygur halkına destek veren yine ABD.
KUZEY KORE OYUNUN NERESİNDE?
Kuzey Kore meselesi Çin’in ABD kuşatmasına karşı direnç noktası. Enerji konusunda Myanmar’da sıkışmaya başlayan Çin, müttefiki Kuzey Kore üzerinden “Beni sıkıştırmaya devam edersen küresel savaş çıkartırım” mesajı veriyor. Kuzey Kore’nin nükleer silah yapma kapasitesi yok. Şayet nükleer silah yapma boyutuna ulaşmış bir Kuzey Kore varsa bunun arkasında mutlaka Çin ve Rusya desteği var demektir. Asya Pasifik bölgesinde ABD’nin Çin’i kuşatma politikası Kuzey Kore’yi de tedirgin ediyor.
Çin düşerse Kuzey Kore ayakta duramaz. Güney Kore, Filipinler, Japonya, Guam, Avustralya'da ABD üsleri bulunuyor. ABD Deniz Kuvvetleri Pasifik Komutanlığı ise Havaii’de. Kuzey Kore, tıpkı Küba gibi sıranın bir gün kendisine geleceğinden endişeli. Bu nedenle Çin’in kanatları altında. Tüm bu gelişmeler yaşanırken, Japonya’da yapılan Anayasa değişikliği büyük önem taşıyor. Önceki anayasasında siyasal nedenlerle savaşa başvurmayacağını belirten Japonlar, bu maddeleri değiştirdi. Sözde milliyetçi, özde Amerikancı bir başkan göreve geldi. Japon ordusu, ABD desteği ile Çin’e karşı güçlendiriliyor.
(İstanbul Kültür Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. HASAN Köni - Milliyet İstanbul bürosundan Mert İnan'ın sorularına yanıtlar 15 Eylül 2017)