Devrimci Yön

Suriye Ordusu ve müttefiklerinin güneydeki zaferlerinden sonra gözler kuzeye dikildi. Medyadaki haberlere göre Suriye Ordusu, teröristlerin Lazkiye'nin kuzeydoğu kırsalı ve İdlib'deki Cisr-el Şuğur'u gören tepelerdeki kontrolüne son vermek için yapacağı kara saldırısının son hazırlıklarıyla meşgul. İdlib'deki kuşatılmış Şii Fuah ve Keferya kasabalarının halkının iki hafta önceki tahliyesi, ordunun teröristler karşısında büyük bir operasyon başlatma ihtimalini artırdı.

Hâlihazırda İdlib Şam hükümeti karşıtı teröristlerin kuzeydeki son büyük karargâhıdır. Bu bölge, şehri tutan pek çok fraksiyon arasında sayısız çatışmaya ve hesaplaşmaya sahne oldu.

İdlib'e her biri kendi ideolojisi, hedefleri ve dış desteği bulunan pek çok terörist grup hâkimdir. Bunların tasviri ve geçirdikleri dönüşümün bilinmesi yaklaşan operasyon ve militan gruplar hakkında bir fikir verebilir:

Heyet Tahrir eş-Şam: (Sabık Nusra Cephesi): Bu grup yeni adını almadan önce el-Kaide'nin Suriye temsilcisi el-Nusra Cephesi ismiyle anılıyordu. İdlib'deki en güçlü grup budur ve bölgedeki en geniş sahayı işgal etmektedir.

Ahrar-eş Şam: Grup Suriye'de sözde bir İslam devleti kurmak için savaşmaktadır. İdeolojik olarak Müslüman Kardeşler'e bağlıdır ve Türkiye ile Katar'la yakın ilişkilere sahiptir. Örgüt beş militan grubun birleşmesinden teşekkül etmiştir: Tevhid Tugayı, Ahrar eş-Şam Tugayları, Fecr İslami Hareketi, et-Talia İslami Hareketi, İman Savaş Tugayları. Raporlara göre örgütün çoğu Suriyeli olan yaklaşık 20,000 savaşçısı vardır. Örgüt, Türkiye'nin 2016'da kuzeyde düzenlediği ve Fırat Kalkanı Operasyonu adını verdiği harekâttan sonra görüş ayrılığından kaynaklı bir bölünme yaşamıştır. O dönemdeki komutanı Hişam eş-Şeyh örgütten ayrılarak rakip bir gruba, Tahrir eş-Şam'a katılmıştır.

2017 yılına kadar Türkiye ile Suriye arasındaki Bab el-Heva sınır kapısı Ahrar eş-Şam tarafından kontrol ediliyordu. Geçen yıl Tahrir eş-Şam tarafından gerçekleştirilen bir saldırının ardından Ahrar eş-Şam bölgedeki kontrolünü kaybetmiştir.

Özgür İdlib Ordusu: Bu milis gücü 2016'da Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) bağlı üç grubun -13. Tugay, Kuzey Birliği ve Şuğur el Cebel- birleşmesinden teşekkül etmiştir. Bu birleşmenin arkasındaki başlıca sebep bir zamanlar rakip olan bu gruplar arasında ittifak sağlanmasıydı.

Feylak eş-Şam: Bu grup “ılımlı İslamcı” denen 19 silahlı fraksiyonun birleşmesinden doğmuştur. Bunların önemli bir bölümü Müslüman Kardeşler'in Suriye şubesi ile ilişkilidirler.

Mücahitler Ordusu: Özgür Suriye Ordusu'na bağlı olan grubun yaklaşık 1000 savaşçısı vardır ve IŞİD'e karşı mücadele etme amacıyla kurulmuştur.

Fursan el-Hak: Bu grup 2000'den fazla savaşçıyla 2012 yılında kurulmuştur. ÖSO'nun alt grubu olup ağırlıkla batı İdlib'deki Kefr Nebl kasabasında üslenmişlerdir.

Festakim Kema Umirt Birliği: Bu grup da ÖSO ile bağlantılı olup 2000 savaşçısı vardır.

Nureddin Zengi Hareketi: Bu hareket 2011 yılı sonlarında Şeyh Tevfik Şehab adlı bir Suriyeli muhalif figür tarafından Halep'te kurulmuştur. Başlarda grup ÖSO ile müttefikti ve pek çok hükümet karşıtı operasyona birlikte katılmışlardı. Grup hayatını idame ettirirken pek çok kez duruş ve müttefik değiştirmiştir. Mesela bir defasında Ceyş-el Fetih ile birleşerek İdlib'de Suriye ordusu karşısında savaştı. Rusya, İran ve Türkiye öncülüğünde yürütülen Astana barış süreci başladığında örgüt Feth eş-Şam ile birleşerek İdlib'deki en büyük ve en güçlü milis gücü Cephe Tahrir eş-Şam'ı kurdu, fakat ittifakları uzun sürmedi. 2017 ortalarında Tahrir eş-Şam ile Ahrar eş-Şam arasında çatışmalar çıkınca ittifak dağıldı ve bu durum Ahrar eş-Şam ile Nureddin Zengiittifakını doğurdu.

Şuğur eş-Şam: Müslüman Kardeşler kökenli grup, bazı verilere göre 6000 savaşçıya sahiptir. 2015 yılında Ahrar eş-Şam ittifakına katılmış ve bir yıl sonra Fetih Ordusu'na katılarak buradan kopmuştur. 2017'de ise tekrar Ahrar eş-Şam'a dönmüştür.

Ceyş el-İzze: Bu fraksiyon ÖSO ile müttefiktir. Kuzeybatıdaki Sehl el-Ğab bölgesinde aktiftir.

Liva el-Hak: Tahrir eş-Şam'a yakın bu grubun 2000 kişilik bir gücü vardır.

Cund el-Aksa: Bu grup, Tahrir eş-Şam'dan ayrılan yaklaşık 1000 militan tarafından meydana geldi.

Türkistan İslam Partisi: Uygurlar tarafından kuruldu. Çin'in kuzey batısında, el-Kaide'yi destekleyen ilk aşırılıkçı gruplardandır. Suriye savaşına dahil olarak kendisine mahsus bir güvenli yer edinmiştir.

Ceyş el-Badia ve Ceyş el-Melahim: Bu iki grup geçen seneki kopuşlarına kadar Tahrir eş-Şam'a bağlıydılar. Türkistan İslam Partisi'ne yakındırlar.

İdlib merkezli terörist grupların dönüşüm ve ayrılıkları

2016 yılında, çoğunlukla Müslüman Kardeşler kökenli bazı grupların katılımıyla Astana barış süreci başladığında Fetih eş-Şam bunların pek çok merkezlerine saldırarak ele geçirdi. İdlib'de benzer ideolojiye sahip bazı gruplar Fetih eş-Şam ile birleştiler ardından da Tahrir eş-Şam'ı kurdular. Buna karşılık olarak, müzakere sürecine katılan gruplar da Ahrar eş-Şam ile birleşerek Tahrir eş-Şam karşısında bir ittifak oluşturdular.

O tarihten bu yana İdlib iki kampa ev sahipliği yapıyor: Suudi destekli Tahrir eş-Şam ve Türkiye-Katar destekli Ahrar eş-Şam. Birincisi Selefi, ikincisi ise Müslüman Kardeşler köklerine sahiptir. Savaşçı toplama ve saha hâkimiyetinde birbirleriyle yarış içerisindeler. Operasyonel anlamda daha güçlü hale gelen Tahrir eş-Şam diğer grupları 18 Şubat 2018'de yeni bir ittifak altında topladı: Suriye Kurtuluş Cephesi.

Bu nedenle İdlib iki zıt dini söylemin, Selefilik ile Müslüman Kardeşler İslamcılığının çatışma sahnesi halini aldı. Suudi Arabistan ve Katar arasındaki çatışmalar bu farklılıkları daha da derinleştiriyor ve bu durum Suriye Ordusu ve müttefiklerinin onları daha kısa sürede yenilgiye uğratmasında rol oynayabilir. Türkiye, Suriye Kurtuluş Cephesi'nden esinlenerek kendi Suriyeli müttefiklerini de Milli Kurtuluş Cephesi adı altında birleştirmeye çalışıyor. Bununla birlikte, teçhizat ve militan açısından büyük güce sahip Tahrir eş-Şam, Suriye hükümet güçlerinin İdlib seferindeki başlıca problemi olmayı sürdürüyor.

Alwaght'tan çeviri: Medya Şafak

SOLİTİRAZ.COM